Program LIFE jest podzielony na dwa komponenty — jeden dotyczy środowiska, a drugi działań w dziedzinie klimatu.
Komponent odnoszący się do działań w dziedzinie klimatu obejmuje również dwa podprogramy:
a. Łagodzenie skutków zmian klimatu i przystosowanie się do zmian
b. Przejście na czystą energię
Przedsięwzięcia są finansowane w ramach następujących kategorii:
Finansowanie modernizacji energetycznej budynków oraz dostęp do atrakcyjnego i długoterminowego finansowania jest jedną z kluczowych barier dla właścicieli domów ze względu na wymagane inwestycje w zakresie od 200 do 1200 EUR/m2. Zachęty finansowe, takie jak dotacje, gwarancje lub kredyty preferencyjne na modernizację energetyczną są przydatnymi narzędziami wspierającymi decyzje inwestycyjne właścicieli budynków mieszkalnych.
Lokalne i regionalne władze we współpracy z instytucjami finansowymi mogą oferować właścicielom prywatnych budynków mieszkalnych:
Władze samorządowe (lub ich agencje) mogą emitować zielone obligacje w celu sfinansowania swoich przedsięwzięć w zakresie zrównoważonej energetyki. Zielona obligacja może pełnić rolę zwykłej obligacji, która jest zobowiązaniem podlegającym spłacie (w zależności od typu obligacji) wraz z odpowiednimi odsetkami. Obligacje takie mogą być atrakcyjne dzięki ulgom podatkowym.
Platformy crowdfundingowe służą do gromadzenia środków różnych podmiotów, wykorzystując w większości przypadków platformy internetowe. Crowdfunding na rzecz realizacji przedsięwzięć w zakresie zrównoważonej energii i klimatu stanowi naturalne przedłużenie modelu spółdzielni mieszkańców i jest przeznaczony dla jeszcze większych społeczności. Przy pomocy internetu crowdfunding może służyć pozyskaniu wsparcia od osób w całym kraju, a coraz częściej także za granicą.
Spółdzielnie energetyczne (jako podkategoria wspólnot energetycznych) są przewidziane przez prawo UE: wspólnoty energii odnawialnej (REC) na mocy art. 22 dyrektywy RED II oraz obywatelskie wspólnoty energetyczne (CEC) na mocy art. 16 dyrektywy w sprawie wewnętrznego rynku energii elektrycznej.
Instrument pożyczkowy dla sektora publicznego uzupełnia dwa inne filary mechanizmu sprawiedliwej transformacji, tj. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz specjalny program sprawiedliwej transformacji InvestEU. Pomaga on sprostać społeczno-gospodarczym wyzwaniom związanym z przejściem do neutralności klimatycznej na najbardziej dotkniętych terytoriach określonych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji.
Fundusz InvestEU jest instrumentem opartym na rynku i stymulowanym popytem, a jego silnym obszarem zainteresowania są priorytety polityki UE. Obsługuje on następujące 4 elementy polityki:
• Zrównoważona infrastruktura
Finansowanie projektów w zakresie zrównoważonej energii, łączności cyfrowej, transportu, gospodarki obiegu zamkniętego, wody, odpadów, innej infrastruktury środowiskowej i innych.
• Badania, innowacje i cyfryzacja
Beneficjenci
Władze lokalne i regionalne > 75 000 mieszkańców
Kraje uczestniczące
EU-28 i inne kraje (np. TR, ME, UA)
Beneficjenci
- Władze lokalne i regionalne;
- Podmioty publiczne i prywatne działające w ich imieniu (tj. podmioty użyteczności publicznej, przedsiębiorstwa transportu publicznego, stowarzyszenia społecznego budownictwa mieszkaniowego)
Kraje uczestniczące
EU28
Mechanizm sprawiedliwej transformacji jest kluczowym narzędziem gwarantującym, że przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu odbędzie się w sposób sprawiedliwy, nie pozostawiając nikogo w tyle. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST) jest jednym z jego trzech filarów (wraz z programem sprawiedliwej transformacji InvestEU i instrumentem pożyczkowym dla sektora publicznego). Jako nowy instrument polityki spójności, wspiera terytoria najbardziej dotknięte procesem przechodzenia do neutralności klimatycznej, aby uniknąć nierówności pomiędzy regionami.
