Το πρόγραμμα LIFE χωρίζεται σε δύο σκέλη: ένα για το περιβάλλον και ένα για τη δράση για το κλίμα.
Το σκέλος δράση για το κλίμα περιλαμβάνει επίσης δύο υποπρογράμματα:
a. Μετριασμός και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
b. Μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας
Τα έργα που χρηματοδοτούνται εμπίπτουν στις εξής κατηγορίες:
Η χρηματοδότηση της ενεργειακής μετασκευής των κτηρίων και η πρόσβαση σε ελκυστική και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση είναι ένα από τα κύρια εμπόδια για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, λόγω των απαιτούμενων επενδύσεων που κυμαίνονται από 200 έως 1.200 ευρώ/τ.μ. Οικονομικά κίνητρα, όπως επιχορηγήσεις, εγγυήσεις ή επιδοτούμενα δάνεια για ενεργειακή ανακαίνιση, είναι χρήσιμα εργαλεία για τη στήριξη των ιδιοκτητών ακινήτων στη λήψη της απόφασης για αυτήν την επένδυση.
Η τοπική αυτοδιοίκηση (ή οι υπηρεσίες της) μπορούν να εκδίδουν πράσινα ομόλογα για τη χρηματοδότηση των έργων βιώσιμης ενέργειας. Ένα πράσινο ομόλογο μπορεί να λειτουργεί ως κανονικό ομόλογο, το οποίο αντιπροσωπεύει δάνειο το οποίο επιστρέφεται με τόκο, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του ομολόγου. Τα εν λόγω ομόλογα μπορούν να καταστούν ελκυστικά μέσω φοροαπαλλαγών.
Μια πλατφόρμα συμμετοχικής χρηματοδότησης αντλεί πόρους από διάφορους παράγοντες, αξιοποιώντας τις περισσότερες φορές μια διαδικτυακή πλατφόρμα. Η συμμετοχική χρηματοδότηση έργων για τη βιώσιμη ενέργεια και το κλίμα αποτελεί φυσική προέκταση του μοντέλου των συνεταιρισμών πολιτών σε ακόμη μεγαλύτερες κοινότητες. Με τη βοήθεια του διαδικτύου, η συμμετοχική χρηματοδότηση μπορεί να αντλήσει υποστήριξη από ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και να φτάσει σε διεθνές επίπεδο.
Οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί (μια υποκατηγορία των ενεργειακών κοινοτήτων) προβλέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ: Οι Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) σύμφωνα με το Άρθρο 22 της οδηγίας RED II και οι ενεργειακές κοινότητες πολιτών (ΕΚΠ) σύμφωνα με το Άρθρο 16 της οδηγίας για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Δανειακή Διευκόλυνση του Δημόσιου Τομέα συμπληρώνει τους άλλους δύο πυλώνες του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) και το ειδικό καθεστώς δίκαιης μετάβασης στο πλαίσιο του InvestEU. Βοηθά στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα στα εδάφη που πλήττονται περισσότερο, όπως προσδιορίζονται στα εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης.
Tο Ταμείο InvestEU είναι ένα μέσο που βασίζεται στην αγορά και προσανατολίζεται στη ζήτηση, με ιδιαίτερη έμφαση στις προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ. Στηρίζει τα παρακάτω 4 σκέλη πολιτικής:
• Βιώσιμες υποδομές
Χρηματοδότηση έργων στους τομείς της βιώσιμης ενέργειας, της ψηφιακής συνδεσιμότητας, των μεταφορών, της κυκλικής οικονομίας, των υδάτων, των αποβλήτων, άλλων περιβαλλοντικών υποδομών κ.λπ.
• Έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση
Δικαιούχοι
Τοπικές/Περιφερειακές αρχές > 75.000 κατοίκων
Συμμετέχουσες χώρες
EU-28 και άλλες χώρες (π.χ. Τουρκία, Μαυροβούνιο, Ουκρανία)
Δικαιούχοι
- Τοπικές και περιφερειακές αρχές
- Δημόσιες και ιδιωτικές οντότητες που ενεργούν για λογαριασμό τους (π.χ. οργανισμοί κοινής ωφέλειας, πάροχοι δημόσιων μεταφορών, οργανώσεις κοινωνικής στέγασης)
Συμμετέχουσες χώρες
EU28
Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης (ΜΔΜ) αποτελεί βασικό εργαλείο ώστε να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία πραγματοποιείται με δίκαιο τρόπο, χωρίς να μένει κανείς στο περιθώριο. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) είναι ένας από τους τρεις πυλώνες του (μαζί με το Καθεστώς Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο του InvestEU και τη Δανειακή Διευκόλυνση του Δημόσιου Τομέα). Ως το νέο μέσο της πολιτικής συνοχής, στηρίζει τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα για την αποφυγή των περιφερειακών ανισοτήτων.
